Η περασμένη, ήταν χρονιά-σταθμός για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και τις συντάξεις στην Ελλάδα. Ο Απολογισμός Συντάξεων 2024 καθώς η οικονομία ανακάμπτει και οι δημογραφικές προκλήσεις συνεχίζουν να επηρεάζουν τον πληθυσμό. Η πολιτεία και ο ΕΦΚΑ έβαλαν στόχο την εξισορρόπηση της βιωσιμότητας του συστήματος με την ανάγκη βελτίωσης των συνταξιοδοτικών παροχών.
Οι αιτήσεις συνταξιοδότησης το 2024 έφτασαν τις 201.000 και ξεπέρασαν τις 190.000 του 2023. Το προσδόκιμο ζωής παρέμεινε σταθερό λόγω της πρόσφατης πανδημίας αλλά η πρόβλεψη είναι να ανέβει στα επόμενα χρόνια. Σχεδόν το 1/4 του πληθυσμού στην Ελλάδα είναι άνω των 65 ετών που σημαίνει οτι αυτοί που πληρώνουν εισφορές είναι όλο και λιγότεροι και οι συνταξιούχοι όλο και περισσότεροι.
Βασικά Σημεία Απολογισμού
1. Αύξηση Συντάξεων
Το 2024 είχαμε την εφαρμογή αυξήσεων στις συντάξεις που περιμέναμε από το προηγούμενο έτος. Οι αυξήσεις ήταν κατά μέσο όρο στο 4%, με σκοπό την αντιμετώπιση του πληθωρισμού και την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των συνταξιούχων. Η αύξηση αφορούσε τόσο τις κύριες όσο και τις επικουρικές συντάξεις, με έμφαση στους χαμηλοσυνταξιούχους. Ωστόσο η αύξηση ήταν πολύ μικρότερη από την αύξηση του κόστους διαβίωσης
2. Ψηφιοποίηση της Διαδικασίας
Η ψηφιακή αναβάθμιση του ΕΦΚΑ συνέχισε, με στόχο τη μείωση των καθυστερήσεων στην απονομή συντάξεων. Έως το τέλος του 2024, πάνω από το 95% των αιτήσεων συντάξεων υποβλήθηκαν και διεκπεραιώθηκαν ηλεκτρονικά, μειώνοντας τον μέσο χρόνο αναμονής από τους 18 στους 8 μήνες. Δυστυχώς οι περισσότερες όμως αποφάσεις είχαν πολλές ελλείψεις που οδήγησαν σε τροποποιήσεις και νέες καθυστερήσεις.
3. Νέοι Συνταξιοδοτικοί Κανόνες
Το 2024 είχαμε τροποποιήσεις στον υπολογισμό των συντάξεων, με έμφαση στην ενίσχυση της ανταποδοτικότητας. Οι αλλαγές περιλαμβάνουν βελτιώσεις στις αποδοχές όσων έχουν πολλά έτη ασφάλισης, καθώς και ένα νέο σύστημα κινήτρων για την παραμονή στην εργασία μετά την πλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης.
4. Ειδικές Προβλέψεις για Ευπαθείς Ομάδες
Αυξημένα ήταν τα κονδύλια για τη στήριξη συνταξιούχων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, όπως τα άτομα με αναπηρία και οι μακροχρόνια άνεργοι. Ειδικά επιδόματα και ελαφρύνσεις σε φάρμακα και υπηρεσίες υγείας αποτέλεσαν μέρος της στρατηγικής κοινωνικής προστασίας. Βεβαίως ένα κοινωνικό κράτος δεν πρέπει να λειτουργεί με επιδόματα αλλά με μόνιμες λύσεις.
Οικονομική Βιωσιμότητα
Παρά τις αυξήσεις, το ζήτημα της βιωσιμότητας παραμένει κεντρικό. Η δημογραφική γήρανση, σε συνδυασμό με τις χαμηλές γεννήσεις, εντείνει τις πιέσεις στα συνταξιοδοτικά ταμεία. Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, το 2024 συνέχισαν οι μεταρρυθμίσεις, όπως η σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και η ενίσχυση της συμπληρωματικής ιδιωτικής ασφάλισης.
Προοπτικές
Ο Απολογισμός Συντάξεων 2024 έπρεπε να γίνει για να μπουν οι στόχοι. Το μέλλον του συνταξιοδοτικού συστήματος είναι σε άμεση εξάρτηση με:
- Την οικονομική ανάπτυξη που θα αυξήσει τα έσοδα από εισφορές.
- Τη συνέχιση της ψηφιοποίησης, που θα διασφαλίσει την διαφάνεια και την ταχύτητα.
- Τη διαχείριση του δημογραφικού προβλήματος, με πολιτικές ενίσχυσης της γεννητικότητας και της μετανάστευσης.
Το 2024 αποτέλεσε μια χρονιά σημαντικών βημάτων προόδου για τις συντάξεις, με ενθαρρυντικές προοπτικές για τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, οι συνεχείς προσπάθειες για τη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ δικαιοσύνης, βιωσιμότητας και κοινωνικής προστασίας είναι απαραίτητες.